Özellikle popüler kültürdeki "Kara Şövalye" karakteri akıllara gelse de, şehrin isminin kökeni çok daha derin ve tarihsel. Gelin, bu kadim şehrin adının arkasındaki şaşırtıcı hikâyeye yakından bakalım.

Tarihi Kaynaklar Ne Diyor?

Batman şehrinin adının kökeni hakkında birkaç farklı görüş olsa da, tarihçiler ve yerel kaynaklar en güçlü ihtimal olarak eski bir ölçü birimini işaret ediyor.

1. En Güçlü Görüş: "Batman" Bir Ağırlık Ölçüsüydü

Bölge tarihini inceleyen uzmanlara göre, "Batman" kelimesi, Osmanlı döneminde ve öncesinde Güneydoğu Anadolu'da kullanılan bir ağırlık ölçüsü biriminin adıydı.

Peki Ne Kadardı?

Bu ağırlık birimi, farklı yörelere göre değişmekle birlikte genellikle 6 ila 20 kilogram arasındaki bir kütleyi ifade ediyordu.

İsim Nasıl Şehre Dönüştü?

Bölgede "Batman" olarak adlandırılan bir çayın (Batman Çayı) bulunması, ismin yerleşmesindeki en büyük etken. Çayın çevresindeki yerleşimler ve hatta eski adı "İluh" olan bugünkü merkez ilçe, zamanla bu nehir ve ölçü birimiyle ilişkilendirilerek anılmaya başlandı. 1950'li yıllarda petrolün keşfiyle büyüyen yerleşim, resmen bu ismi aldı.

Alternatif Kökenler: Dağlar ve Nehirler

Ağırlık birimi görüşü en yaygın kabul görse de, ismin oluşumuna dair iki coğrafi etken daha bulunmaktadır:

2. Batman Çayı'nın Rolü

Şehrin içinden geçen ve bölge coğrafyasını şekillendiren Batman Çayı, ismin kaynağı olarak da gösterilir. Çayın eski ve yerel dillerdeki adının zamanla "Batman"a evrildiği veya çayın kenarındaki yerleşimlerin bu nehirden isimlendirildiği düşünülür.

Batman’da Kaçak Villa Yıkımı Başladı
Batman’da Kaçak Villa Yıkımı Başladı
İçeriği Görüntüle

3. Sümela Dağları Efsanesi

Kimi yerel söylentiler ise ismin, bölgede bulunan "Batıman" ya da "Batmandağı" gibi isimlerle anılan coğrafi şekillerden türediğini öne sürer. Ancak bu görüş, ağırlık birimi görüşü kadar güçlü kanıtlara dayanmaz.

Popüler Kültürle İlişkisi

Peki, Amerikan çizgi roman karakteri Batman ile şehrin bir bağlantısı var mı? Elbette yok. Karakter, ismini 'yarasa adam' (Bat-man) olmasından alırken, Türkiye'deki şehrin ismi tamamen tarihi, coğrafi ve dilsel bir evrimin ürünüdür. Bu ilginç tesadüf, şehri uluslararası alanda da tanınan bir yer haline getirmiştir.