Diyarbakır-Batman karayolu üzerindeki bu stratejik ilçe, farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış kozmopolit yapısıyla adeta bir kültür mozaiği.
Tarihin Sıfır Noktası Olan Körtiktepe'nin Eşsiz Sırları
Bismil'i popüler kılan değerlerin başında, ilçe sınırları içindeki arkeolojik sit alanları geliyor. Tam 43 adet arkeolojik sit alanı ve devam eden kazılar, bölgenin tarihsel önemini katlıyor.
5000 Yıllık Körtiktepe
İlçe sınırlarında yer alan Körtiktepe (M.Ö. 10.400), dünya medeniyet tarihi açısından benzersiz bir yere sahip. Yerleşik düzene geçişin akeramik safhasına ait olan Körtiktepe, çağdaşlarından çok daha gelişmiş bir sosyal kültürü bugüne taşıyor.
Öte yandan, Üçtepe, Hakemi Use, Salattepe ve Ziyarettepe Höyükleri'ndeki çalışmalar, özellikle Asur medeniyeti tarihi açısından kritik bulgular sunuyor.
Tarım ve Leyleklerin Ekolojik Bölgesi
İlçe, yüzölçümü bakımından Diyarbakır'ın en büyük ikinci ilçesi olmasının yanı sıra, içinden geçen Dicle Nehri sayesinde müthiş bir tarım potansiyeline sahip.
Dicle Bereketiyle Türkiye'nin En Verimli Ovası
Ekonomik faaliyetlerin temelini oluşturan tarım ve hayvancılık, bölgenin en önemli geçim kaynağı. Ayrıca Dicle Nehri ve havzası, ekolojik bölge olma özelliği taşıyor. Bismil, dünya üzerinde leylek popülasyonunun en fazla olduğu bölgelerden biri olarak biliniyor ve leylek figürü, ilçenin sembolleri arasında yer alıyor.
Kozmopolit Kimlikten Efsanevi Festivallere
Bismil'in en belirgin sosyal özelliği, Türkmenler, Kürtler, Zazalar ve Arapların bir arada yaşadığı kozmopolit yapısıdır. Hatta halkın genelinin, ilk yerleşenlerin Türkmen olmasından kaynaklı, Şanlıurfa'da da kullanılan kırık bir Azeri Türkçesi ağzını konuşması bu zenginliğin en somut kanıtı.
Bismil Halk Oyunları ve Efsanevi 'Şamam Eşeği'
İlçede halk oyunlarına büyük önem verilir; delilo, halay, çepik ve Bismil halayı gibi yöresel oyunlar düğünlerin olmazsa olmazıdır. Kültürel mirasın ilginç bir parçası ise geçmişte düzenlenen "En İyi Merkep Yetiştirme" festivaliydi. İlçenin o zamanki sembolü olan iri, beyaz ve güçlü "Şamam Eşeği" (yerel dilde: Şamam Eşeği) bugün nesli tükenmiş olsa da, Bismil'in kültürel hafızasında önemli bir iz bırakmıştır.
Bismil Mutfağı: Haside'den Meftune'ye Zengin Lezzetler
Bölgedeki yaşamı sofrasına taşıyan Bismil mutfağı, zenginliğiyle dikkat çekiyor.
Özellikle kış günlerinin tatlıları Bulamaç, Haside ve Kervan Helvası gibi pekmezli lezzetler öne çıkarken, hamur işlerinden Sacda Fetir (Gözleme) sıklıkla tüketilir. Ana yemeklerde ise; domates, patlıcan ve etin sumak ve sarımsakla buluştuğu yöresel güveç Meftune ile dövülmüş patlıcan, yumurta ve sarımsakla yapılan Babakanuç mutfağın en meşhur lezzetlerindendir.
