İSTANBUL (AA) - Ernst&Young (EY), Türkiye'nin de dahil olduğu Orta, Doğu ve Güneydoğu Avrupa bölgesindeki 16 ülkeden girişimcilerin katılımıyla gerçekleştirdiği Girişimcilik Barometresi 2025'i yayımladı.
Şirketten yapılan açıklamaya göre, araştırma, girişimciliğin genel ekonomik ortamdaki mevcut durumunu analiz ederek, bölgesel eğilimleri vurgulamayı ve paydaşlara fayda sağlayabilecek içgörüler sunmayı amaçlıyor.
Türkiye'deki girişimciler, 12 ay içinde inovasyona odaklanacağını belirtiyor. Anket katılımcılarının yüzde 51'i organizasyonel inovasyona, yüzde 49'u süreç inovasyonuna ve yine yüzde 49'u stratejik ve pazarlama inovasyonuna odaklanmayı planlıyor.
Ürün inovasyonuna yönelenlerin yüzde 44'le diğer inovasyon alanlarına göre düşük seviyede kaldığı görülüyor. Türkiye'deki girişimcilerin öncelikle mevcut organizasyonel yapılarını ve iş süreçlerini daha verimli hale getirmeyi, ardından pazarlama ve satış kanallarını güçlendirmeyi hedeflediklerini gösteriyor.
Türkiye'de strateji ve pazarlama inovasyonuna (yüzde 49) yönelik Orta, Doğu ve Güneydoğu Avrupa bölgesine kıyasla yüzde 38'le daha güçlü bir eğilim gözlemleniyor. Ancak ürün inovasyonu konusunda bölge genelinin eğilimi yüzde 53 olurken, Türkiye'de bu oran yüzde 44 oldu. Bu da Türkiye'deki girişimcilerin yeni ürün veya hizmet geliştirme konusunda daha temkinli davrandığını ortaya koyuyor.
Türkiye'deki girişimcilerin dijital dönüşüm konusunda, son 12 ayda kayda değer bir artış gösterdiği, anket katılımcılarının büyük bir bölümünün dijital araçlara olan yatırımlarını artırdığı ve iş süreçlerine bu teknolojileri entegre ettiği görülüyor.
- Türkiye'de yapay zeka kullanım oranı yüzde 74
Araştırmada, Türkiye'de yapay zeka kullanım oranının yüzde 74'le bölge geneli ortalaması olan yüzde 61'in üzerinde yer alması dikkati çekiyor.
Türkiye'deki anket katılımcılarının yüzde 76'sı, yapay zeka kullanımının operasyonel verimliliği ve üretkenliği önemli ölçüde artırmasını beklerken, bölge genelinde bu oran yüzde 68 oldu. Ayrıca katılımcıların yüzde 62'si, yapay zekanın hata oranlarını azaltacağına ve kalite kontrol süreçlerini iyileştireceğine inanırken, yüzde 52'si, karar verme süreçlerinin hızlanacağını, yüzde 45'i ise rutin görevlerin otomasyonu sayesinde iş gücü maliyetlerinde azalma yaşanacağını öngörüyor.
Aynı zamanda yüzde 59'u yapay zekayı veri analitiğinde, yüzde 45'i süreç otomasyonunda kullanırken, müşteri destek hizmetlerinde ve pazarlama optimizasyonunda kullanımın yüzde 34 olduğu görülüyor.
Diğer yandan katılımcıların yüzde 48'i hassas bilgilere yetkisiz erişim ve yasal çerçevenin belirsizliğinden de endişe duyuyor. Bu durum, girişimcilerin stratejik kararlarını şekillendiriyor.
- 'Planlanan yatırımların başında yüzde 65'le BT sistemleri yer alıyor'
Türkiye'deki girişimciler, yatırım stratejilerini şekillendirirken önceliklerini dijital dönüşüm ve operasyonel verimlilik üzerine kuruyor. 12 ay içinde yapılması planlanan yatırımların başında yüzde 65'le bilgi teknolojileri (BT) sistemleri ve yazılım güncellemeleri yer alırken, bunu yüzde 44'le süreç otomasyon teknolojileri, yüzde 35'le çevrim içi satış platformlarının geliştirilmesi ve yüzde 33'le ekipman ya da makine yatırımları takip ediyor.
Yeni tesis kurulumu yalnızca yüzde 19'luk bir kesim tarafından planlanırken, yatırım planlamayanların oranı yüzde 14. Yatırım kararlarını etkileyen en önemli faktörler arasında ise ekonomik riskler ise yüzde 60.
Faiz oranlarındaki artış ve olumsuz kredi koşulları, yüzde 49 oranında yatırım iştahını sınırlayan unsurlar arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra, yüzde 44'le finansal kaynaklara erişim zorluğu, yüzde 26'yla yatırım fırsatı eksikliği ve yüzde 21'le geri dönüş endişesi gibi etkenler de girişimcilerin risk algısını şekillendiriyor.
Bölge geneliyle kıyaslandığında Türkiye, yüzde 58'e karşı yüzde 65'le BT yatırımlarında daha kararlı bir görünüm çiziyor.
Türkiye'deki girişimcilerin yüzde 12'si şirketinin bir bölümünü 12 ay içinde satma konusunda 'çok muhtemel' yanıtını verirken, yüzde 42'si bunu 'biraz olası' olarak belirtiyor. Yüzde 47'sinin gündemlerinde şirket satışı konusunun bulunmadığı görülüyor.
Girişimcilerin gelecekteki yönetim devri seçeneklerine bakıldığında, katılımcıların yüzde 60'ı şirketlerini başka bir şirkete satmayı değerlendiriyor. Bu oranın bölge genelindeki yüzde 38'lik ortalamadan yüksek olduğu, Türkiye'deki girişimcilerin stratejik ortaklıklar ya da şirket birleşmeleri yoluyla büyüme ve sinerji yaratma motivasyonuna sahip olduğunu gösteriyor.
Yüzde 37'lik bir kesim yatırım fonuna satış opsiyonunu değerlendirirken, yüzde 30'u halka arzı olası bir planlama seçeneği olarak görüyor.
Araştırma verileri, Türkiye'de girişimciliğin büyük ölçüde ekonomik belirsizlik, finansmana erişim zorluğu ve yetenek açığı gibi yapısal sorunlardan etkilendiğini gösteriyor.
Anket katılımcılarının yüzde 51'i girişimciler için mevcut iş ortamını olumsuz olarak değerlendirirken, yüzde 33'lük bir kesim, koşulları olumlu buluyor, yüzde 14 ise nötr yaklaşıyor.
Halefiyet planlamasındaki zorluklar ve sermayeye erişim konusundaki güçlükler, Türkiye'deki aile şirketlerinin sürdürülebilir büyüme konusunda stratejik bir odaklanma gerektiğini gösteriyor.
Türkiye'deki aile şirketlerinde genellikle dış danışmanların yer almaması, aile dinamiklerine olan bağlılığı yansıtıyor. Ancak bu, aynı zamanda etkili kuşak geçişlerinin sağlanması için profesyonel rehberliğe duyulan ihtiyacı da ön plana çıkıyor. Ek olarak, Türkiye'deki aile şirketleri arasında finansal sürdürülebilirliği sağlamaya yönelik daha temkinli bir yaklaşımın var olduğunu ortaya koyuyor.
Araştırmada, girişimcilik ekosisteminin gelişimi için 5 öneri ise dijital dönüşümün güçlendirilmesi, ekonomik risklerin azaltılması, yetenek açığının giderilmesi, şirket içerisinde inovasyon kültürünün geliştirilmesi ve halefiyet planlamalarının geliştirilmesi olarak sıralanıyor.
- 'Vizyoner adımlarla ilerlemesi adına önemli yol haritası sunuyor'
Açıklamada görüşlerine yer verilen EY Türkiye Vergi Bölümü Şirket Ortağı ve İş Geliştirmeden Sorumlu Sektörler Lideri Ateş Konca, barometrede yer alan tüm başlıkların, Türkiye'deki girişimcilik ekosisteminin geleceğe daha güçlü, dirençli ve vizyoner adımlarla ilerlemesi adına önemli yol haritası sunduğunu belirtti.
Türkiye'deki girişimciler için sürdürülebilir başarının, sadece iyi bir fikirle değil, stratejik hazırlık ve güçlü yapı taşlarıyla mümkün olduğunun söylenebileceğini aktaran Konca, 'Şirketlerin operasyonel verimliliği ve müşteri etkileşimini iyileştirmesi için teknolojik altyapılarını güçlendirmesi gerekiyor. Aynı zamanda yetenek açığını kapatmak, nitelikli iş gücüne ulaşmak ve çalışan bağlılığını artırmak adına şirketlerin, stratejilerini gözden geçirmesi önem taşıyor.' ifadelerini kullandı.
Konca, maliyet yönetimi ve alternatif finansman modelleriyle güçlü bir risk yönetimi stratejisi geliştirilmesinin hayati önem taşıdığını kaydederek, 'Son olarak, deneysel yaklaşımı ve organizasyon içerisinde inovasyon kültürünün geliştirilmesini teşvik eden girişimcilerin, değişen koşullara karşı daha esnek ve rekabetçi olacağını söylemek mümkün.' değerlendirmesini yaptı.
