Binlerce yıllık süreçte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, özellikle Artuklular döneminde en parlak çağını yaşamış bir kültür ve medeniyet merkezidir.
Ne yazık ki, Ilısu Barajı'nın su tutması sonucu 2020 yılında büyük bir kısmı sular altında kalarak önemli bir tarihi mirası kaybetmiştir. Ancak taşınan bazı eserler ve yeni yerleşim yeri ile tarihi izler yaşatılmaya çalışılmaktadır.
Hasankeyf'in başlıca özellikleri
En önemli özelliklerinden biri, farklı medeniyetlere ait zengin kültürel mirası ve kendine özgü coğrafi yapısıdır.
Hasankeyf’in Tarihi ve Medeniyeti
Hasankeyf’in kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte antik döneme kadar dayanmaktadır. Mitanniler, Asurlular, Romalılar, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Artuklular ve Eyyubiler gibi pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Özellikle Artuklular döneminde önemli bir kültür ve ticaret merkezi olmuştur.
Kayalar Kenti Hasankeyf
Hasankeyf, kayalık bir yapı üzerine kurulmuştur ve bu yapıda binlerce mağara oyulmuştur. Bu mağaralar, yıllarca insanlar tarafından ev, ibadethane ve depo olarak kullanılmıştır.
İsmi, süryanice'de "Hesna Kepha" olarak geçer. Buradaki "kepha" kelimesi yine "kaya" anlamına gelir. Roma kaynaklarında ise "Kifos" veya "Cepha/Ciphas" olarak anılır.
En yaygın ve kabul gören görüşe göre, ismin kökeni arapça "Hısn-ı Keyfa" kelimesinden geliyor. Bu isim, "kaya hisarı" veya "kaya kalesi" anlamına geliyor
"Hısn-ı keyfa" adı Osmanlı zamanında Hısnıkeyf, halk arasında da Hasankeyf şekline dönüşmüştür.
Tarihi Eserleri
Hasankeyf'te, Artuklu dönemine ait Zeynel Bey Türbesi, Orta Çağ'ın en büyük köprülerinden biri olan Hasankeyf Köprüsü kalıntıları ve Hasankeyf Kalesi gibi çok sayıda tarihi yapı bulunmaktadır.
Zeynel Bey Türbesi gibi bazı önemli eserler, özel bir operasyonla yeni Hasankeyf Kültür Parkı'na taşınmıştır.
