Siirt’in bu kadim ilçesini keşfetmek isteyenler için Kurtalan’ın öne çıkan değerlerini, tüm yönleriyle yeniden gözden geçirdik.
1. Rayların Ucundaki Hikaye: Güney Kurtalan Ekspresi
Kurtalan denince akla gelen ilk imge, Ankara’dan yola çıkıp bozkırı aşarak ilçeye ulaşan Güney Kurtalan Ekspresi’dir.
Türkiye’nin en ikonik tren rotalarından birine adını veren ilçe, demir yolunun bittiği yer olması hasebiyle sembolik bir kavuşma noktasıdır.
Bu hat, ilçeyi bir ulaşım merkezinden öte, nostaljik bir yolculuk simgesine dönüştürür.
2. Sofraların Tacı: Büryan ve Toprağın Hazineleri
Kurtalan mutfağı, ateşle etin en mahir buluşmalarına ev sahipliği yapar.
İlçede yemek kültürü bir gelenek ritüelidir:
- Kuyu Kebabı (Büryan): Gün ağarmadan kuyularda pişmeye başlayan, kemiğinden kendi buharıyla ayrılan kuzu eti, ilçenin gastronomi kimliğidir.
- Kitel ve Perde Pilavı: Siirt’in simgesi olan reyhanlı içli köfte (Kitel) ve fes şeklinde pişirilen Perde Pilavı, Kurtalan sofralarının baş tacıdır.
- Zivzik Narı ve Siirt Fıstığı: İnce kabuklu Zivzik narı ile iriliğiyle meşhur Siirt fıstığı, bu toprakların en kıymetli tarım hazineleridir.
3. Zamanın İzleri: Antik Kentten Taş Evlere
Kurtalan’ın tarihi derinliği, sadece binalarla değil, yer altındaki mirasıyla da dikkat çeker:
- Erzen Ören Yeri: Bozhüyük köyü yakınlarındaki bu antik yerleşim, bölgenin Orta Çağ’daki gücünü günümüze taşır.
- Geleneksel Taş Evler: Çayırlı bölgesindeki eski yapılar, Mezopotamya mimarisinin ve taş işçiliğinin en zarif örneklerini sergiler. Osmanlı ve Selçuklu’dan süzülen bu doku, ilçenin kültürel hafızasını oluşturur.
4. Doğanın Şifası ve Garzan’ın Bereketi
Kurtalan, suyun ve yeşilin huzurunu bozkırın ortasında sunar:
- Garzan ve Başur Çayı: İlçenin can damarı olan bu sular, çevresindeki mesire alanları ve doğal bitki örtüsüyle ilçeye hayat verir.
- Kaplıcalar: Şifalı sularıyla ünlü kaplıcalar, bölge insanı için hem sağlık hem de bir dinlenme merkezidir.
5. İlmek İlmek Kurtalan: Kök Boyalı Kilimler
El sanatları arasında en dikkat çekicisi, tamamen doğal kök boyalarla hazırlanan Kurtalan Kilimleridir.
Her motifin bir hikaye, her rengin bir duygu (sabır, bereket, sevda) temsil ettiği bu kilimler, yöre kadınlarının sabırla dokuduğu canlı birer sanat eseridir.
6. Manevi Durak: Tillo Kapısı
Kurtalan, manevi atmosferiyle bilinen Tillo’ya (Aydınlar) komşu olmasıyla da özel bir konuma sahiptir.
İbrahim Hakkı Hazretleri'nin meşhur "Işık Hadisesi"ne tanıklık etmek isteyenlerin yolu mutlaka Kurtalan'dan geçer; bu da ilçeye mistik bir derinlik katar.
