İlk çağ Süryanilerinden kaldığı tahmin edilen bu manastır, Dicle Nehri'ne nazır bir tepede, adeta zamanın izlerini taşıyor. Halk arasında "Mahar Kilisesi" olarak bilinen Deyr Mahar, bölgenin kültürel mirası için büyük önem taşıyor.
Tarihin Sessiz Tanığı
Dicle'ye yaklaşık 150 metre yükseklikte, etkileyici bir manzaraya sahip olan Mor Aho Manastırı'nın kesin yapım tarihi bilinmiyor. Üzerinde herhangi bir kitabenin olmaması, manastırın gizemini daha da artırıyor. Hasankeyf ilçe merkezinin 10 kilometre doğusunda bulunan bu tarihi yapı, cemaati bölgeyi terk ettikten sonra kaderine terk edilmiş. Yıllar içinde iklim ve doğa koşullarının etkisiyle büyük hasar gören manastır, duvar yıkılmaları ve çökmelerle harabe haline gelmiş. Ancak insan eliyle tahrip edildiğine dair hiçbir iz bulunmaması, yapının doğayla olan mücadelesini gözler önüne seriyor.
Bir Zamanlar Hayat Doluydu
Yaklaşık 600 metrekarelik bir alana yayılan manastır, dikdörtgen planlı bir yapıya sahip. Çevresinde sadece tarım arazilerinin bulunduğu bu alan, bir zamanlar hayat doluymuş. Manastıra ait olduğu düşünülen, meyve ağaçlarıyla dolu ve halk arasında "Attafiye bahçeleri" olarak bilinen bir bahçe de Dicle kenarında yer alıyor. Bu bahçenin içinde bulunan tarihi kalıntılar, buranın manastırla bağlantısını kanıtlıyor.
Kültürel Mirasın Korunması
Mor Aho Manastırı'nın inşasında yöresel malzemeler, yani kesme taş, moloz taş ve sönmüş kireç kullanılmış. Manastırın bahçesinde bir su kuyusunun bulunması, bir zamanlar burada yaşamın olduğunu gösteriyor. Yüzyıllardır sahipsiz kalan bu manastır ve Dicle kıyısındaki bahçesi, bakımsızlıktan dolayı harabe haline gelmiş durumda. Ancak artık yalnız değil. Kültür Bakanlığı tarafından tescil edilerek koruma altına alınan bu tarihi yapı, geleceğe aktarılacak önemli bir miras olarak değerlendiriliyor.
