DİYARBAKIR/BATMAN (AA) - Türkiye'nin önemli tahıl merkezlerinden Diyarbakır ve Batman'da, kamyonlara saman yükleyen işçiler, sıcak hava ve toza karşı ekmek mücadelesi veriyor.
Diyarbakır ve Batman'da hasat edilen buğday ve arpanın ardından hayvan yemi olarak kullanılan samanlar başta Doğu Anadolu ve Karadeniz olmak üzere Türkiye'nin farklı bölgelerindeki illere gönderiliyor.
Müşterinin tercihine göre eski yöntemle yaba kullanılarak ya da makineyle preslenmiş samanları torbalara yerleştiren işçiler, bu torbaları, taşınması sırasında kamyonun dengesini bozmayacak şekilde bir duvar ustası gibi dizerek, kalın iplerle sıkıca bağlıyor.
Siparişlere göre çalışma zamanı değişen işçiler, sıcaklıktan etkilenmemek için günün serin saatlerini seçiyor. İşçiler siparişlerin yoğun olması durumunda ise sabahtan akşama kadar çalışmak zorunda kalıyor.
Yaklaşık 4 ay yoğun bir tempoyla çalışan işçiler, bölgede 40 dereceyi aşan sıcak havadan ve yükleme sırasında samandan çıkan tozdan etkileniyor.
- Diyarbakır
Diyarbakır'ın Silvan ilçesinin kırsal Kasımlı Mahallesi'nde kamyona saman yükleyen işçilerden Metin Sevim (38), AA muhabirine, evli ve 3 çocuk babası olduğunu söyledi.
Yaklaşık 10 yıldır bu işi yaptığını dile getiren Sevim, bu işten elde ettiği kazançla geçimini sağladığını belirtti.
Sevim, mayıs ayından itibaren çalışmaya başladıkları işin aralık ayına kadar sürdüğünü, siparişlerin yoğunluğundan dolayı saat 04.30'da başladıkları işlerinin bazen saat 22.00'ye kadar sürdüğünü anlattı.
İşlerinin gündüz vakti daha çok zorlaştığını kaydeden Sevim, 'Bazen 50 dereceyi bulan sıcaklıkta çalışıyoruz. Sıcaklık bizi çok zorluyor ama ekmek parası yapacak bir şey yok. İnsanlar gölgede sıcaklıktan etkilenirken biz güneşin altına çalışıyoruz.' dedi.
Günde ortalama 2 bin çuval preslenmiş samanı 3 ya da 4 kamyona yüklediklerini ve çok zorlandıklarını ifade eden Sevim, şöyle konuştu:
'Kazancımız tonaja göre değişiyor. Günlük kazancımız 2 bin 500 ile 3 bin 500 lira arasında değişiyor. Bu işte bizi en çok zorlayan toz ve sıcak hava. Arkadaşlarımızla vardiyalı şekilde çalışıyoruz. Vardiya olmazsa bu işi yapamayız. Çok meşakkatli, herkesin yapabileceği bir iş değil. Boğazımız kuruyor, çok su içiyoruz. Bazen gölgeye geçip çay molası veriyoruz, başımıza su döküyoruz.'
Yaklaşık 13 yıldır bu sektörde çalışan 4 çocuk babası Fesih Sevim de daha önce dökme şeklinde samanları torbalara doldurduklarını, son 4 yıldır presli saman işi yaptıklarını anlattı.
Sabah erken işe başladıklarını ve akşam geç saatlere kadar çalıştıklarını belirten Sevim, şunları kaydetti:
'İşimiz, sıcaklıklar olmazsa memnunuz. Bu işte en çok bizi yoran sıcak ve toz. Bazen arkadaşlarımız sıcaklıktan dolayı baş dönmesi yaşıyor. Geçim kaynağımız olduğu için mecburen çalışıyoruz. Bir duvar ustası gibi saman dolu torbaları kamyona diziyorum. Eğer yük düzgün dizilmezse kamyon devrilebilir. Sürekli kamyonların üstünde çalışıyorum. Sürekli güneşe maruz kalıyoruz. Sıcak hava dolayısıyla en çok temmuz ve ağustos ayları bizi zorluyor.'
Kamyonuyla saman taşıyan Mikail Sevim (35) ise 10 yıldır aracıyla başka illere saman taşıdığını ifade etti.
Sezonun başlamasıyla yaklaşık 4 ay boyunca günlük bir sefer yük taşıyabildiğini anlatan Sevim, hasadın başlamasıyla ilk olarak Diyarbakır'ın Karacadağ bölgesine, ardından Erzurum, Bingöl ve Muş'a saman taşıdıklarını belirtti.
Kamyona yaklaşık 20 tona tekabül eden 650 torba saman yüklendiğini anlatan Sevim, 'Araca saman yüklenmesi yaklaşık 4 saati buluyor. Sıcaktan biz de etkileniyoruz.' dedi.
- Batman
Batman'da samanı torbalara dolduran işçilerden Mahfuz Yavuz, yaklaşık 10 yıldır saman işçisi olarak çalıştığını söyledi.
Sıcaklıktan etkilenmemek için günün serin saatlerinde çalıştıklarını anlatan Yavuz, şöyle dedi:
'Gündüz çok sıcak olduğu için çalışamıyoruz. Samanı torbalara doldurma ile kamyona yükleme yaklaşık 6 saat sürüyor. Gece serin oluyor. Gündüze göre gece çalışmak daha iyi. İşimiz çok zor, herkes bu işi yapamıyor.'
Ferit Yavuz da 10 kişiden oluşan ekiplerinin 8'inin çuvallara saman doldurduğunu, 2'sinin de çuvalların ağızını bağladığını belirtti.
Ekiplerinin günlük yaklaşık 750 çuvala saman doldurduğunu aktaran Yavuz, “Doldurduğumuz çuvalları daha sonra tırlara yüklüyoruz. Yüklediğimiz tırları da Karadeniz Bölgesi'ne gönderiyoruz.' ifadelerini kullandı.
