DİYARBAKIR (AA) - BESTAMİ BODRUK - RIDVAN KORKULUTAŞ - Afrika'dan ilkbaharda üreme dönemini Anadolu'da geçirmek üzere gelen arı kuşları (merops apiaster) gelişim dönemindeki arılarda kayba neden oluyor.
Anadolu toprakları, birçok kuş türünün göç yolu üzerinde bulunmasının yanı sıra çoğu kuşlar için de konaklama ve üreme sahası olma özelliği taşıyor.
Kışı Afrika'da geçiren, renkli tüyleri ve hızlı manevralarıyla dikkat çeken arı kuşları da bu türlerden biri.
Arı kuşlarının yavrulama ve yavrularını büyütme dönemi, genç arıların gelişim ve kovandan çıkma dönemine denk geliyor.
Bu dönemde kovandan çıkan genç arıların çoğu gün doğumu ve gün batımında sahaya çıkan arı kuşlarına yem olmaktan kurtulamıyor.
Doğanın renkli ve seri hareket eden bu kuşları, yaklaşık iki aylık bu süreçte arı kolonilerine zarar veriyor.
Akademisyenler, arı kuşlarına da zarar vermeden arıların korunması için uygulanacak yöntemlere ilişkin tavsiyelerde bulunuyor.
- "Arı kuşlarına karşı kukla diken de var radyo çalan da"
Diyarbakır'da Dicle Vadisi'ne kovanlarını bırakan gezgin arıcılardan Hasan Kara, AA muhabirine, 15 yıldır ailesiyle arıcılık yaptığını söyledi.
Arıların ilkbaharda yavrulama ve koloni geliştirme dönemine girdiklerini ifade eden Kara, "Şu an yavrulama dönemindeyiz ve dışarı çıkan mevcuttaki arıların geri gelmesi lazım. Arı kuşları olduğu için sıkıntı oluyor. Giden arı geri gelemiyor. Etrafta arı kuşları çok fazla ve bu da koloniyi ciddi anlamda etkiliyor." dedi.
Genç arıların yayla zamanında bal getirecek işçi arılar olduğunu anlatan Kara, arı kuşlarının genellikle nisan ve mayıs aylarında çok görüldüğünü belirtti.
Kara, bu ayların arılar için de gelişim dönemi olduğuna işaret ederek, "Birey, işçi kaybı çok fazla oluyor. Bir işte işçi ne kadar çok olursa ürün o kadar çok olur. İşçi olmayınca verim de azalır. Arılarda da durum böyle." diye konuştu.
Arı kuşlarının gün doğumu ve gün batımında görüldüğünü dile getiren Kara, bazı arıcıların buna yönelik tedbir almaya çalıştığını söyledi.
Kara, "Arı kuşlarına karşı kukla diken de var, radyo çalan da ama çözüm değil. Arılar 6 kilometrelik alana gidebiliyor. Kilometrelerce ileride arı kuşu var. Arılar geri dönmeye başladığında kovanların etrafında daha fazla kuş görülüyor." dedi.
- "Günde 200'e yakın arı tüketiyorlar"
Dicle Üniversitesi (DÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Satar, uzun yıllar eklem bacaklılar üzerine çalışmalar yürüttüğünü, bu türlerden birinin de arılar olduğunu söyledi.
Bu dönemde arıların genç bireylerin doğaya alışma süreci olduğunu ve kuş saldırısından kaçabilecek kadar güçlü olmadıklarını belirten Satar, arı kuşlarının bu arıları tüketmesiyle ciddi bir kayıp meydana getireceğinin açık olduğunu ifade etti.
Satar, "Bu da bal üretiminde düşmelere sebebiyet verecektir. Arı kuşları yaşamlarını idame ettirmek için sürekli arı tüketmek zorunda. Günde 200'e yakın arı tükettikleri için arıcıların korkulu rüyası diyebiliriz." diye konuştu.
- "Arı kovanlarının yerinin arı kuşlarının yuvalarına uzak olmalı"
DÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Karakaş da ilkbaharda yavrulama dönemini geçirmek için Afrika'dan Anadolu'ya gelen arı kuşlarının genellikle nehir ağızlarında ve yumuşak topraklı yerlerde yuva yaptığını, elektrik telleri gibi yüksek yerlere tüneyerek avını gözetlediğini söyledi.
"Bir arı kuşu günde ortalama 200 arı tüketebiliyor. Özellikle elektrik telleri ve direkler bunlar için çok önemli. Hayvan orada belirli bir süre bekliyor ve avını izliyor. Arıyı gördüğü zaman ona doğru hızlı bir şekilde hamle yapıyor ve kolay bir şekilde avlıyor." diyen Karakaş, ilkbaharda larvadan çıkan genç arıların doğaya yeni alışmaya başladığını belirtti.
Karakaş, "Arılar kovandan ilk çıktığında özellikle biraz daha güçsüz oldukları için havada yeterince manevra yapamıyorlar ve bu da daha kolay yem olmalarına sebep oluyor. Bu doğal bir süreç ama bunun etkisini minimize etmek için arıcılar, kovanları koyacakları yerler için arı kuşlarının yuva olarak kullanacağı yerlerden uzağı tercih etmeli." diye konuştu.
- "Arı kovanlarının etrafına arı kuşlarının geçemeyeceği ağ bırakılması" tavsiyesi
Bingöl Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Sedat Yelkovan da arı kuşlarının kraliçe ve işçi arıları tehdit eden bir tür olduğunu belirterek, korunma yöntemlerine ilişkin şu bilgileri paylaştı:
"Yırtıcı kuşlardan atmaca, arı kuşlarıyla besleniyor. Atmacanın sesini çaldığımızda arı kuşları etkilenebiliyor. Boş varillerle gürültü çıkarıp onları kovabiliriz. Arıların geçebileceği ama arı kuşlarının geçemeyeceği gölgelendirici ağları kovanların etrafına, üstüne gerdiğimiz zaman onları koruyabiliriz. Arıların sulak alanlara gitmemesi için kovanların yakınına suluklar koyduğumuzda arılar uzağa gitmeyip yakında su ihtiyacını giderebilir."
