Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 'İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği' ile taşınmaz maliklerinin talebiyle gerçekleşen imar değişikliklerinden doğan aşırı kazancın büyük bir bölümü kamuya aktarılacak.
Bu yeni düzenleme, şehirlerin plansız büyümesinin ve kişisel menfaate dayalı keyfi imar değişikliklerinin önüne geçmeyi hedefliyor.
Değer Artış Payında Aslan Payı Kamuya
Yönetmeliğin en can alıcı maddesi, imar planı değişikliği sonucu taşınmazın değerinde oluşan artışın hesaplanarak, bu artışın yüzde 90'ının ‘Değer Artış Payı’ olarak zorunlu şekilde kamuya aktarılmasını öngörmesidir.
Bu uygulama, taşınmazdaki değer artışının yalnızca arsanın kendisine ait olan kısmını kapsayacak.
Kamu payını ödeyecek mülk sahiplerine kolaylık sağlanıyor. Peşin ödeme yapanlara yüzde 10 indirim uygulanacak, isteyenler ise taksitli ödeme seçeneğini kullanabilecek.
Kapsam ve Hesaplama Usulü
Yeni sistem, her imar değişikliğini değil, değer artışına yol açan belli başlı büyük değişiklikleri kapsayacak.
Kentsel dönüşüm, kamu yatırımları ve idare tarafından resen yapılan plan değişiklikleri bu paydan muaf tutulacak. Ayrıca, riskli yapılarda ilk %20'lik yoğunluk artışı için de pay alınmayacak.
Taşınmazın plan öncesi ve sonrası piyasa değeri tespiti, en az iki ayrı Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından hazırlanan raporlarla belirlenecek.
Değerleme raporu ücretleri malikler tarafından karşılanacak. Değer artış payı ödenmezse, talep edilen plan değişikliği iptal edilerek eski imar durumu geçerli kalacak.
Vatandaş Mağduriyetine Çözüm
Yönetmelik, sadece kamu payını artırmıyor, aynı zamanda özel mülkiyette kalmış ve kamulaştırılamayan alanlar için de çözüm getiriyor.
Daha önce okul, hastane gibi kamu hizmet alanı olarak planlanan bu yerlere eğer ilgili kurumlar artık ihtiyaç duymuyorsa, plan değişikliği yapılarak mülkiyet üzerindeki kısıtlamalar kaldırılacak ve vatandaşların mağduriyeti dava sürecine gerek kalmadan çözülecek.
Bakanlık, bu düzenleme ile şehirleşme ilkelerinin güçlenmesini, kamu yararının esas alınmasını ve imar rantının toplumsal faydaya dönüşmesini hedefliyor.
